АКШ: Миллиардерлер мектептерге кандай колдоо көрсөтөт?

Netflix, Microsoft жана Facebook уюмдарынын негиздөөчүлөрү өз мамлекеттериндеги орто билим берүүнү колдоо үчүн көлөмдүү акча коротуп жатышат. Инвестициялар эс алуу борборлорунун курулушуна, окуу программасынын натыйжалуулугун көзөмөлдөөгө жана колдоого алынган мектептерге багытталат.

Netflix платформасынын негиздөөчүсү, миллиардер Рид Хастингс мектеп мугалимдери үчүн ден-соолук борборун курууну каалайт. Бул долбоор үчүн Колорадо штатынан 850 гектар жер бөлүнгөн. Маалыматка караганда, «Retreat Land at Lone Rock» лагери 2021-жылдын март айында ачылат. Анда ар бир төрт күндө мамлекеттик жана жеке мектептерден 30 мугалим кабыл алынат.

Долбоор бир нече жыл бою Хастингстен $ 20 миллион наркы менен иштелип чыккан. Миллиардер көптөн бери америкалык билим берүү тутумун реформалоону каалап келген. Ал демилге үчүн 2016-жылы 100 миллион доллар убада кылган. Ошол эле учурда Рид Хастингс 1998-жылы Калифорнияда чартердик мектептерди уюштурууну жөнөкөйлөтүү боюнча демилге көтөрүп чыккан.

Бул институттарда жеке жана мамлекеттик мектептердин элементтери камтылган. Эч кандай билим берүү бөлүмүнө отчет бербеген уставдык мектептер мамлекет тарабынан каржыланат. Бул окуучулардын акысыз билим алышын камсыз кылат. АКШда мындай  мектептердин 200дөн ашыгы бар.

Microsoft корпорациясынын негиздөөчүсү Билл Гейтс билим берүү тутумуна 1 миллиард доллар инвестиция кылды. Ошондой эле жети жылдан бери аз камсыз болгон үй-бүлөлөрдүн студенттери үчүн мамлекеттик тесттин жыйынтыктарын жакшыртуу демилгесин колдоп келет. Бул үчүн ал акчаны мугалимдердин ишин көзөмөлдөө тутумун реформалоого жумшады. Чындыгында, мамлекеттик тесттердин жыйынтыктары жакшырган жок. Атүгүл, Арканзас университетинин профессору Джей Грин Гейтс программанын пайдасынан зыяны көп экендигин айтты.

Ошого карабастан, Нью-Йорктун губернатору Эндрю Куомо Гейтстен жергиликтүү мамлекеттик мектептердин натыйжалуулугун жогорулатууга жардам берүүгө чакырды. Май айында Куомо Билл Гейтс менен программа боюнча иштеп жаткандыгын жарыялаган.

Америкалык билим берүү тутумуна көп акча короткон дагы бир миллиардер — Марк Цукерберг. Ал Ньюарктагы бардык көрсөткүчтөр боюнча артта калган мектептерге 100 миллион доллар бөлгөн. Буга чейин аларды оңдоого акча жана окуу куралдары дээрлик бөлүнгөн эмес. Балдардын жарымы мектепти таштап кетишкен болчу.

Окуя 2010-жылы болгон. Facebookтун негиздөөчүсү өзүнүн Startup: Education фондунан түзүлгөн Foundation for Newark’s Future (FNF) фондуна беш жыл бою акча которуп турууга убада берген. Планга ылайык, мектеп тутумунун башчысы Кэми Андерсон мугалимдердин айлык акысын алардын ишинин негизинде жогорулатып, «нормага» жооп бербегендерди жумуштан бошотту.

Бул Нью-Йорктогу мектеп реформасына каршы нааразычылыктарга алып келди. Натыйжада, Цукербергдин аракеттери текке кетти. Бүтүрүүчүлөрдүн 2 пайызы гана жогорку билимге ээ болушту.