8-март кайсы өлкөлөрдө кандай белгиленет?

Кыргызстанда бул күндү аялдардын майрамы катары жапырт белгилеп жүрүшөт. Ар кандай иш-чаралар жана майрамдык кечелер уюштурулат.

8-март майрамы Сулуу айымды даңктоо күнү катары эмес, революциячыл аялды даңазалоо күнү катары кабыл алынган. Революциянын таңында бул майрамды «Правда» гезити «Жумушчу аялдардын интернационалынын күнү» деп атаган, бул — аялдардын укуктары боюнча эркектер менен тең болууга умтулгандардын майрамы, боштондукка чыгуу күнү. Бүгүнкү күндө майрам тарыхый максатын жоготту. Бул күнү көптөгөн өлкөлөрдө дагы эле феминисттердин массалык акциялары жүрүп жатканына карабастан, бул күндү көпчүлүк күчтүү секске каршы күрөш күнү деп эсептешет.

Улуу Британия

8-март Улуу Британияда бул күн расмий түрдө майрам болбосо да, популярдуулукка ээ болуп келет.

Улуу Британияда жаздын негизги аялдар окуясы католик майрамдарынын календарына жараша белгиленген датасы «Энелер күнү» болот. 2002-жылы 10-мартка туш келген. Бул күнү апалар, кайненелер жана чоң апалар балдарынан жана неберелеринен сүйүүнүн, урмат-сыйдын жана көңүл буруунун жышаандарын көрүп, гүлдөрдү, белектерди алышат.

Польша

8-мартта поляктар Польшадагы аялдардын укуктарын коргоо боюнча ачык кат менен чыгып, бул маселени ачык жана олуттуу талкуулоону талап кылышкан.

Катка, атап айтканда, Нобель сыйлыгынын лауреаты, акын Вислава Шимборска, актриса Кристина Янда, кинорежиссер Агнешка Голланд кол коюшкан.

Аялдар Евробиримдиктин башкы кеңсесине жазган катында Брюссел менен сүйлөшүүлөр Польшада аялдардын тең укуктуулугуна шарт түзүлбөгөнүн, үмүттүн тескерисин жазышкан. «Өкмөт менен католик чиркөөсү Евробиримдикке кирүү маселеси боюнча келишим түзүштү», — дешет каттын авторлору.

Бул мыйзамдар Мальта жана Ирландия менен бирге Европадагы эң репрессивдүү болуп саналган Польшада үстөмдүк кылган тажрыйба аларды ого бетер катаал кылат. Билдирүүнүн авторлору бул маанилүү тема боюнча эркин демократиялык кырдаалда талкууну баштоого чакырат.

Италия

8-март аялдардын тилектештигинин жана көз карандысыздыгынын күнү катары Италияда 1946-жылдан бери, өлкөдө республика түзүлгөндөн кийин белгиленип келет. Бирок ал демалыш да, расмий майрам да эмес.

Мимоза Италияда аялдардын майрамынын символу катары тандалган – ал абдан жумшак көрүнөт, бирок чындыгында, абдан чыдамдуу. 8-мартка чейин мимоза жеткирген италиялык ишкер Марко Калдиретти «РИА Новости» маалымат агенттигинин кабарчысына билдиргендей, быйыл италиялыктар сүйлөшкөн кыздарына мимоза сатып алуу үчүн 51 миллион евро коротушары болжолдонгон.

Мимоза плантациялары Сан-Ремого жакын жерде 560 гектар аянтта жайгашкан. Быйыл Италияда ыр фестивалы өтөт. Анын алып баруучусу Пиппо Баудо ооган аялдарына каражат чогултуу үчүн кайрылуу жасайт. Айтмакчы, «Аристон» концерттик залында отурган бардык аялдарга мимоза гүлдестелери берилет.

Ооганстан

Ооганстанда көп жылдан бери токтоп калган бул майрам быйыл кайра белгиленет. Кабулда жана башка шаарларда жаз күнүнө арналган майрамдык иш-чаралар өткөрүлөт. Талибдердин айтымында, «бул — жаңы Ооганстанда аялдардын укуктарынын жанданганынын далили».

Ооганстанда президент Наджибулланын тушунда мыйзамдуу түрдө 8-март майрам күнү деп эсептелген. Бирок талибдер бийликке келгенден кийин бул күн майрамдардын тизмесинен өчүрүлгөн.

Пакистан

Аялдардын эл аралык күнү Пакистандын борборунда тынчтыкты колдоо үчүн факелдин жүрүшү менен белгиленет. Жүрүшкө генерал Мушаррафтын өкмөтүндөгү аялдардын иштери жана социалдык коргоо министри Аттия Инаятулла катышат. Дыйкан аялдар айылдардан автобустар менен Исламабадга келишет, алар укук коргоо уюмдарынын активисттери, мугалимдер, юристтер, журналисттер жана студенттер менен бирге шаардын көчөлөрү менен басып өтүшөт.

Атайын жарманкеде аялдар күнүнө карата элдик ыр-бий аткаруучуларынын концерти уюштурулат. Азыркы коомдо аялдардын ролун жогорулатуу маселелери боюнча семинарлар болот.

Бириккен Улуттар Уюмунун түрдүү уюмдарынын өкүлчүлүктөрү Искусство боюнча улуттук кеңеш менен биргеликте Исламабаддын борбордук стадионунда сайма саюу боюнча сынак уюштурууда. Ал Пакистан менен Ооганстандын аялдарынын биримдигин жана тилектештигин символдоштуруу үчүн арналган. Ага катышуу үчүн баш калаага качкындар лагерлеринен жүздөгөн ооган усталары келишет. Андан соң эң мыкты эмгектер Кабулдагы көргөзмөдө көрсөтүлөт.

Ал күнү Өкмөт аялдардын абалына байланыштуу келечекке багытталган саясатты жарыялайт деп күтүлүүдө. Анын максаты өлкөдөгү ар бир аял жашына, динине, социалдык абалына жана билимине карабастан, эркектер менен бирдей коомдук турмушка катыша алат. Анткен менен азырынча Конституция кепилдеген теңчилик алыс.

Ирак

Иракта аялдардын майрамы 4-мартта белгиленет. Мындан 33 жыл мурун дал ушул күнү президент Саддам Хусейн Ирактагы аялдар биримдигине барган. Ошондон бери 4-март ирактык аялдардын расмий майрамы болуп эсептелет, бирок эс алуу күнү эмес.