Биз согушка, кыйроого жана өлтүрүлүүлөргө кетип жаткан акчаларды жаратууга же бүткүл адамзат үчүн глобалдык көйгөйлөрдү чечүүгө багыттап, мамлекеттерге климаттын өзгөрүшүнө каршы күрөшүүдө, глобалдык миграциянын алдын алууга жардам берүү үчүн колдонсок жакшы болмок.
Бул тууралуу Кыргызстандын президенти Садыр Жапаров 24-сентябрда Бириккен Улуттар Уюмунун Башкы Ассамблеясынын 79-сессиясында сүйлөгөн сөзүндө айтты.
«Ушул учурда биз дүйнөдөгү куралдуу чыгымдардын жыл сайын өсүп жатканын көрүп турабыз, ошол эле учурда жакыр жана аялуу мамлекеттер өздөрүнүн өнүгүүсүнө жана жашоо шартын жакшыртууга жетишпей жатышат.
Алдыңкы державалар ири каражаттарды куралдуу күчтөрдү түзүүгө жана өнүктүрүүгө, арсеналдарды кеңейтүүгө жана жаңы, кыйратуучу куралдардын түрлөрүн иштеп чыгууга жумшап жатышат.
Тилекке каршы, бул көптөгөн мамлекеттер жана элдер негизги кызматтарга – суу, медициналык жардам жана билимге жеткиликтүүлүктү ала албай жаткан дүйнөдө болуп жатат.
Аскердик чыгымдар жана куралдуу чыр-чатактар көптөгөн мамлекеттерге кыйратуучу таасирин тийгизип, жакырчылыкты жана теңсиздикти ого бетер күчөтүп жатат.
Чыр-чатактар жана куралдуу кагылышуулар инфраструктуранын кыйрашына, элдин жашоо деңгээлинин төмөндөшүнө жана массалык миграцияга алып келди, жакырчылык жана туруксуздуктун татаал айлампасын жаратты.
Бир катар мамлекеттер курал-жаракка бюджеттерин көбөйтүп жаткан учурда, жардамга муктаж болгон көптөгөн мамлекеттер кадимки жашоого мүмкүнчүлүктөн ажырап жатышат».
Стокгольмдогу Эл аралык тынчтык изилдөөлөр институтунун маалыматы боюнча, 2023-жылы дүйнөлүк куралдуу чыгымдар 6,8% өсүп, рекорддук 2,5 триллион долларга жеткен, же глобалдык Ички дүң өндүрүшүнүн 2,3% түзөт.