Сентябрда өлкөдө балдардын рак оорусуна каршы маалымдоо айлыгы башталат. Демилге рак илдетине чалдыккан балдар жана алардын үй-бүлөлөрү туш болгон кыйынчылыктарга коомчулуктун маалымдуулугун жогорулатууга багытталат.
Эне жана баланы коргоо улуттук борборунун балдар онкологиясы жана онкогематология бөлүмүнүн башчысы Султан Стамбеков Кыргызстанда жылына балдар рагынын 200гө жакын учуру катталарын маалымдады.
Айтуусунда, бир айлыктын максаты ооруну эрте аныктоонун, сапаттуу дарылоонун жеткиликтүүлүгүн жана кичинекей бейтапты ар тараптуу колдоонун маанилүүлүгүн белгилөө.
«Негизинен балдарда рак оорусу генетикалык өзгөрүүлөрдөн пайда болот. Мисалы, чоңдордун онкологиясы чөйрөдөн жана адамдын жашаган шартына байланыштуу пайда болот. Алсак, чоң адамдарда өпкөнүн рак оорусу тамеки тарткандан, же зыяндуу заттар менен иштөөдөн пайда болот. Ал эми балдарда андай эмес, алар эч жерде иштебейт жана тамеки тартпайт. Аларда оору генетикалык өзгөрүүлөрдөн пайда болот. Ошондуктан бул көрсөткүч бүткүл дүйнөдө бирдей болушу керек деген илимий маалымат бар».
Саламаттык сактоо министрлигинин маалыматына караганда, бүгүнкү күндө өлкөдө ооруну аныктоо көрсөткүчү жылына 100 миң калкка 10-11 учурду түзөт. Жылына орто эсеп менен 180-200гө жакын бала рак оорусу менен катталат. Алардын 40 пайызы лейкоз, 15 пайызы мээ шишиги, калган рак түрлөрү 9 пайызды түзөт. Бул оору Бишкек шаарында, Чүй, Ош жана Жалал-Абад облустарында балдар арасында көп катталган.
Эне жана баланы коргоо улуттук борборунун балдар онкологиясы жана онкогематология бөлүмүнүн башчысы Султан Стамбеков бир айлыктын алкагында калк арасында ооруну эрте аныктоо боюнча маалыматтык кампания жүргүзүлөрүн белгиледи.
«Бир айлыктын алкагында калк арасында ооруну эрте аныктоонун маанилүүлүгүнө басым жасоо менен кеңири маалыматтык кампания жүргүзүлөт. Республикадагы балдар онкологиясынын учурдагы абалы, анын ичинде оорунун статистикасы, дарылоонун жеткиликтүүлүгү, медициналык мекемелердин дары-дармек менен камсыз болушу жана кадрдык ресурстар боюнча маалыматтар берилет. Ошондой эле бейтаптардын ата-энелерине жана жакындарына психологиялык жардам көрсөтүлөт».
Бир айлыктын алкагында өлкөдөгү балдар онкологиясынын учурдагы абалы, анын ичинде оорунун статистикасы, дарылоонун жеткиликтүүлүгү, медициналык мекемелердин дары-дармек менен камсыз болушу жана кадрдык ресурстар боюнча маалыматтар берилет. Ошондой эле бейтаптардын ата-энелерине жана жакындарына психологиялык жардам көрсөтүлөт.
Эне жана баланы коргоо улуттук борборунун балдар онкологиясы жана онкогематология бөлүмүнүн башчысы Султан Стамбеков балдардын бул оорудан сакаюу деңгээли улууларга караганда бир топ жогору экенин айтты.
«Балдардын аман калуу деңгээли чоңдорго караганда бир топ жогору – айыгуунун деңгээли болжол менен 60-70% түзөт. Бул көрсөткүчтөр эрте аныктоо жана өз убагында дарылоо зарылдыгын көрсөтүп турат, бул айыгып кетүү мүмкүнчүлүгүн бир топ жакшыртат. Биринчиден, балдарда рактын белгилери жалпы алсыздыкты, алсыздыкты, арыктоону, кан агууну жана кусууну камтышы мүмкүн. Мындай учурларда педиатрга кайрылуу керек».
Кыргызстан 2030-жылга карата рак менен ооруган балдардын аман калуу деңгээлин жогорулатууга багытталган Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюмунун глобалдык демилгесине активдүү катышууда.
Бул программанын алкагында заманбап дарылоо ыкмаларына жеткиликтүүлүктү кеңейтүү жана медициналык адистердин квалификациясын жогорулатуу пландаштырылууда.
Өткөн жылдын башында Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюму Кыргызстанда балдар арасында рак оорусунун өсүшү байкалганын билдирген.
Маалыматтарга ылайык, 2022-жылы 157 балада, 2021-жылы 99 балада, 2020-жылы 139 балада рак оорусу аныкталган.
2021-жылдан тарта ДССУнун техникалык колдоосу менен Кыргызстан шишиктердин бардык эпидемиологиясына көз салууга, дарылоонун натыйжаларына, түрлөрүнө жана бейтаптардын мындан аркы тагдырына жана оорунун жыштыгына баа берүүгө мүмкүндүк берүүчү маалыматтарды онкологиялык реестрге киргизе баштады.