Интернет алдамчылыгынын курмандыгы болуудан кантип сактануу керек?

Интернет колдонуучулардын саны өскөн сайын алдамчылык жол менен акча табууга аракет кылган кылмышкерлер көбөйүүдө. Мындай алдамчылык менен алектенген кылмышкерлердин курмандыгы болуп калбоо үчүн алардын ыкмаларын ар бир жаран жакшы билиши керектигин ИИМдин Кылмыш иликтөө башкы башкармалыгы эскертти.

Кибермейкиндикте алдамчылык аракеттердин эң кеңири таралган схемалары:

— Интернет-дүкөндөрдүн окшоштуктары. Арзан буюмдар жана ыңгайлуу келишимдер онлайн сатып алуучуларды азгыруу үчүн иштелип чыккан. Издөө системалары аркылуу колдонуучулар шилтемени ачып, катталып, сатып алууну аяктоо үчүн банктык реквизиттерди киргизишет. Сатуучу бул учурда төлөмдү алып жок болот же таптакыр башка продуктуну жөнөтөт. Ошол себептен сиз ар дайым браузериңиздеги дарек тилкесин текшеришиңиз керек. Ал https (коопсуз маалыматтарды берүү протоколу) менен башталышы керек, бул ресурстун коопсуз (шифрленген) байланышы бар экенин билдирет, бирок ал толук коопсуздукка кепилдик бербейт.

— Интернет-банкингдин көчүрмөлөрү. Алдамчылар банктын окшош веб-сайттарын түзүшөт. Электрондук бөлүштүрүүнүн жардамы менен (каттар, SMS билдирүүлөр) алар колдонуучуларды авторизациядан өтүүгө чакырышат. Бул нерсеге көңүл бурбаган жарандар «фейк сайтка» кирип, жеке кабинетте катталып, каржыга кирүү үчүн логин жана паролду ачып салышат. Алдамчылар маалыматтарды алары менен банктык эсептеги акчаны толук чыгарып кетишет.

— Утуп алган байге жөнүндө же эсепти бөгөттөө жөнүндө билдирүү менен каттарды жөнөтүү. Кылмышкерлер адатта жеңүүчүдөн чоң утушка ээ болуу үчүн белгилүү бир сумманы которууну же картанын кулпусун ачуу үчүн төлөөнү суранышат.

— Пайда алуу максатында аккаунттарды бузуп, тааныштар аркылуу кат жөнөтүү. Киберкылмышкерлер почтага же социалдык тармактарга баракчанын ээсинин туугандарына жана досторуна тез арада акча каражатын которуу өтүнүчүн жазып, ар кандай кырдаалдарды ойлоп табышат.

-Кайрымдуулук, туроператорлор же авиакомпаниялардын жасалма веб-сайттары. Колдонуучуларга эскертүү: оорулуу баланы дарылоо үчүн тез арада акча чогултуу зарылчылыгы, ар кандай жолдомолор үчүн өтө арзан баалар, чет элдик банк эсебине же электрондук капчыкка акча которуу өтүнүчү.

— Пайдалуу киреше сунуштары. Алдамчы жумуш берүүчүлөр билимди талап кылбаган алыс аралыкта иштөөнү сунушташат. Уюштуруучулук муктаждыгын төлөө үчүн алдын ала акча каражаты талап кылынат. Адам акча которуп бүтөрү менен эле жасалма уюм жок болот.

ИИМдин Кылмыш иликтөө башкы башкармалыгы:

бардык жарандарды жана республиканын меймандарын алдамчылардын айла-амалдарына кабылбоо үчүн банктык карталардын жардамы менен ар кандай акча операцияларын жүргүзүүдө этият болууга;

белгисиз адамдар тарабынан жөнөтүлгөн шектүү шилтемелерине кирбөөгө;

эч качан эч кимге банк картасынын номерин жана паролун бербөөгө;

жеке маалыматтарды ачыкка чыгаруудан алыс болууга чакырат.