«Кумтөр Голд Компани» ЖАК 2021-жылдын жыйынтыгын чыгарды. Бул тууралуу ишкананын басма сөз кызматы билдирди.
Кыргызстанда жайгашкан Кумтөр кени Борбордук Азиядагы эң ири алтын кени жана дүйнөдөгү эң бийик кендердин бири. Кен 1997-жылдан бери алтын өндүрүп келет. 2021-жылдын 31-декабрына карата 13,6 миллион унциядан ашык алтын өндүрүлгөн.
«2021-жылдын 17-майында министрлер кабинетинин буйругу менен «Кумтөр Голд Компани» ЖАКта убактылуу тышкы башкаруу киргизилген. Ошол эле күнү «Кумтөр Голд Компани» ЖАКтын убактылуу тышкы менеджери болуп канадалык кесипкөй инженердик лицензиясы бар жана бүткүл дүйнө боюнча тоо-кен тармагында чоң тажрыйбасы бар тажрыйбалуу менеджер Тенгиз Бөлтүрүк дайындалды», — деп эскерет компания.
«Тышкы башкарууга өтүүдө пайда болгон бардык кыйынчылыктарга карабастан, «Кумтөр Голд Компанинин» жаңы жетекчилиги кендин үзгүлтүксүз иштешин жана бардык бөлүмдөрдүн туруктуу иштешин камсыз кылды. «Кумтөр» бюджеттин, жеткирүүчүлөрдүн жана кызматкерлердин алдындагы бардык милдеттенмелерин өз убагында жана толук көлөмдө эч кандай кошумча каржылоо булактарын тартпастан аткарды», — деп айтылат билдирүүдө.
2022-жылдын январь айында Тенгиз Бөлтүрүк компаниясынын 2021-жылдагы ишинин жыйынтыгы боюнча отчётун Министрлер кабинетинин жыйынында жакшы жыйынтыктар менен берген.
Компаниянын отчёту:
2021-жылдын өндүрүштүк көрсөткүчтөрү планга карата 103 пайызга аткарылган.
2021-жылга тоо-кен иштеринин көлөмү 202,5 миллион тоннаны түздү, бул 2020-жылга салыштырмалуу эки эсеге көп. Ошол эле учурда руданы казып алуу көрсөткүчтөрү да жогорулаган. 4,79 млн тонна руда казылып алынды, анда 14,7 тонна алтын бар, бул 2020-жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу руданын көлөмү боюнча 6,8 эсеге жана рудадагы алтындын көлөмү боюнча 3,1 эсеге көп.
2021-жылы тышкы башкаруу мезгилинде 126,8 млн тонна тоо тектери казылып алынган, анын ичинен 3,2 млн тонна алтындын орточо курамы 3,63 г/т түзгөн.
2021-жылдын он эки айында Кумтөрдө 468 136 унция алтын өндүрүлгөн. Алтын сатуунун планы 102 процентке аткарылды. «Кумтөр Голд Компани» 2021-жылы Centerra Gold компаниясынын божомолуна караганда 1,7 пайызга же 8,21 унцияга көп алтын сатты. 2021-жылга алтынды сатуудан жалпы киреше 856 миллион долларды түздү, анын 621 миллион доллары убактылуу тышкы башкаруу мезгилине туура келет.
2021-жылы «Кумтөр Голд Компани» Кыргызстандын бюджетине 107,2 миллион доллар пландын ордуна 160,3 миллион доллар өлчөмүндө салыктарды жана башка милдеттүү төлөмдөрдү төлөгөн. Иш жүзүндөгү төлөм бюджетте каралгандан 53,1 млн долларга же 50,7 пайызга жогору болгон.
2021-жылдын акырына карата Кыргызстандын минералдык-сырьёлук базасын өнүктүрүүгө жылдык салык боюнча чыгашаларды жана топ ичиндеги кредиттик операцияларды таанууга чейин Кумтөрдөн 323,7 миллион доллар өлчөмүндө таза пайда алынган.
Буга чейин канадалык Centerra Gold өлкөнүн бюджетине кирешенин 4 пайызы өлчөмүндө минералдык-сырьелук базаны өнүктүрүүгө жыл сайын салык төлөгөн эмес. 2021-жылы «Кумтөрдүн» жаңы жетекчилиги бул кошумча салыкты төлөөгө пландалган бюджеттик салыктардан ашыкча түшкөн кирешеден 32,9 миллион доллар жумшаган.
Үстүбүздөгү жылы «Кумтөр Голд Компанинин» убактылуу тышкы башкаруусу иштеген мезгилде пайданын 78 пайызы же 323,6 миллион доллардын 251,3 миллион доллары берилген.
Былтыркы жылдын 17-майынан 31-декабрына чейинки аралыктагы тышкы башкаруунун таза кирешеси минералдык-чийкизат базасын өнүктүрүүгө кошумча салыкты жана топтордун ичиндеги кредиттөө операциялары үчүн резервди алып салгандан кийин 185,4 миллион долларды түздү.
“Теңиз Бөлтүрүк” ишканасынын жетекчилиги астында “Кумтөр Голд Компани” ишканасында кен казуу иштеринин наркын төмөндөтүү максатында иштер жүргүзүлдү. 2021-жылдын аягында 1 унция алтын үчүн салыктарды кошкондо жалпы накталай чыгымдар планга салыштырмалуу 222 долларга, 1374 доллардан 1152 долларга чейин кыскарган. Буну менен компания 16,1 пайыз үнөмдөгөн.
Убактылуу тышкы башкаруу мезгилинде айлана-чөйрөнү коргоо максатында Кумтөр кени аны менен байланышкан муз өндүрүү 2020-жылга салыштырмалуу 2,5 эсеге же 60 пайызга кыскарган.
Былтыркы жылы «Centerra Gold» казып алган 4,38 миллион тоннага салыштырмалуу 1,73 миллион тонна гана муз алынган. 2020-жылы, бул 2020-жылга салыштырмалуу 253 пайызга аз. 2021-жылдын декабрында «Кумтөр Голд Компани» муз массаларын иштетүүдөн толугу менен баш тарта алды.
2021-жылдын жай айларында алтынды бөлүп алуу фабрикасынын муктаждыктары үчүн өндүрүштүк суу менен камсыз кылууну 80-85 пайызга чейин жогорулатуу планы иштелип чыккан, бул Петров көлүнүн мөңгү эриген суусун керектөөнү олуттуу кыскартат.
Үстүбүздөгү жыл убактылуу тышкы башкаруу мезгилинде алтынды бөлүп алуу фабрикасы орточо 3,31 г/т болгон 3813,5 миң тонна руданы кайра иштеткен. Казып алуу 79,9 пайызды түзүп, 324 миң 728 трой унция алтын эритилген.
«Бул жетишкендиктер кесипкөй мамиле жана фабриканын өндүрүмдүүлүгүн жогорулатуу үчүн туура өнүгүү стратегиясын тандоо аркылуу ишке ашты. Эскирген жана натыйжасыз жабдуулар алмаштырылды, эскирген реагенттер жаңыларына алмаштырылды, сапатсыз реагенттерди жана кызматтарды берген берүүчүлөрдөн баш тартты, кызматкерлердин квалификациясы жогорулатылды, жаңы технологиялар киргизилди. Флотациялык концентраттарды жууп алуунун технологиялык схемасы өзгөртүлдү, бул алынуучу алтындын көлөмүн көбөйтүүгө жана акиташты 200 тоннага жана натрий цианидинин чыгымын 40 тоннага кыскартууга мүмкүндүк берди. Натрий цианидине кеткен чыгымдардын кыскартылышынын аркасында 2021-жылы реагенттерди 1,3 миллион долларга үнөмдөөгө жетишилген», — деп билдирди «Кумтөрдүн» басма сөз кызматы.
«Кумтөр Голд Компани» ишканасында алтынды жер астынан казып алууну уюштуруу боюнча жаңы долбоорлоо бөлүмү түзүлдү. Учурда аны жогорку квалификациялуу адистерден калыптандыруу улантылууда.
Ошондой эле калдыктардын суюк жана катуу фазаларынан алтынды алуу үчүн калдыктарды сактоочу жайлардын калдыктарын кайра иштетүү долбоору боюнча активдүү иштер башталды. 1997-жылдан бери Кумтөр алтынды кайра иштетүүчү фабрика 134 миллион тоннадан ашык руданы кайра иштеткен. Калдык калдыктарындагы алтындын орточо курамы 0,7 г/т. Ошого жараша фабриканын 25 жылдан ашык иштеген бүткүл мезгилинде калдык сактоочу жайларга 106 тоннага жакын алтын төгүлгөн. Калдыктардан алтынды алуу 40-50 пайызды түзсө да бул өлкөгө 40 тоннадан 50 тоннага чейин алтын берет.
Алтынды сатуудан түшкөн каражат 2,2 миллиард доллардан 2,8 миллиард долларга чейин болот (алтындын бир унциясы 1700 доллар баасы менен).
Калдыктарынан алтынды алуунун баасы бир унциясы үчүн 350 долларды түзөрү күтүлүүдө. Демек, калдыктарды кайра иштетүүдөн алынган таза пайда болжол менен 1,7 миллиард доллардан 2,3 миллиард долларга чейин болушу мүмкүн.
Калдыктарды кайра иштетүү мөөнөтү 10-12 жылды түзөт. Бул боюнча долбоорду ишке ашыруу үчүн иштеп жаткан чалгындоо скважиналарын бургулоону камтыган иш планы түзүлдү. Жакынкы жылдарга эскирген калдыктардан алтын алуу үчүн атайын заводду куруп, ишке киргизүү пландалууда.